Pekin chet tillari universiteti (PChTU) Xitoy ta’lim vazirligining bevosita rahbarligi ostida Xitoyning etakchi universitetlaridan biridir. U Xitoyda oliy ta’lim tizimini rivojlantirish bo‘yicha “985”, “211” va “Ikki darajali birinchi sinf” loyihalarida ro‘yxatga olingan. Universitet Pekin shahrining Xaydyan tumanidagi Sisanxuanbeylu ko‘chasida joylashgan.

PChTU - Xitoy Kommunistik partiyasi tomonidan tashkil etilgan chet tillari bo‘yicha birinchi oliy o‘quv yurti. Dastlab u 1941-yilda Yan’an anti-Yaponiya harbiy-siyosiy universitetining rus tili bo‘limi sifatida tashkil etilgan, keyinchalik Xitoy Kommunistik partiyasi Markaziy qo‘mitasining bevosita rahbarligida Markaziy harbiy kengashning chet tillar maktabi deb qayta nomlangan. Xitoy Xalq Respublikasi tashkil etilgandan so‘ng, o‘quv yurti Tashqi ishlar vazirligi tasarrufiga o‘tdi va 1954 yilda “Pekin chet tillari instituti” nomini oldi. 1959-yilda Pekin chet tillari instituti Pekin rus tili institutini o‘z tarkibiga qabul qildi. 1980-yilda u Xitoy Xalq Respublikasi Ta’lim vazirligining to‘g‘ridan-to‘g‘ri boshqaruvi ostiga o‘tdi. 1994-yilda Pekin chet tillari instituti “Pekin chet tillari universiteti” deb qayta nomlandi.

Hozirgi kunda universitet 101 ta chet tilidan dars beradi va haqli ravishda Xitoyda Evropa va Osiyo-Afrika til guruhlarining kam tarqalgan tillarini o‘qitish bo‘yicha eng yirik ixtisoslashtirilgan baza hisoblanadi. PChTU chet tillari va adabiyoti bo‘yicha asosiy fanlarning ham, gumanitar fanlar, qonunshunoslik, iqtisodiyot, menejment va boshqalar kabi fanlarning ham muvofiqlashtirilgan rivojlanishiga amal qiladi. PChTUda quyidagi tillar bo‘yicha kurslar bor(xronologik tartibda): rus, ingliz, frantsuz, nemis, ispan, polyak, chex, rumin, yapon, arab, kxmer, laos, singal, malay, shved, portugal, venger, alban, bolgar, suaxili, birma, indonez, italyan, xorvat, serb, xausa, vyetnam, tay, turk, koreys, slovak, fin, ukrain, niderland, norveg, island, dan, yunon, filippin, hind, urdu, ibroniy, fors, sloven, eston, latish, litva, irland, malta, bengal, qozoq, o‘zbek, lotin, zulu, qirg‘iz, pashtu, sanskrit, pali, amxar, nepal, somali, tamil, turkman, katalan, yoruba, mo‘g‘ul, arman, malagasi, gruzin, ozarbayjon, afrikaan, makedon, tojik, tsvana, ndebele, qamar, kreol, shona, tigrinya, belarus, maori, tongan, samoa, kurd, bislama, dariy, tetum, divexi, fiji, kuk orollari maori, kirundi, luksemburg, kinyaruanda, niue, tok-pisin, cheva, sesoto, sotho, tamazigt, yava va panjob tillari. Yan’an ruhiga bag‘ishlangan PChTU Xitoy bilan diplomatik aloqada bo‘lgan 183 mamlakatning rasmiy tillaridan dars beradi, bu esa Xitoyning davlat strategiyasini amalga oshirishga yordam beradi.

So‘nggi yillarda PChTU mutaxassislarni tayyorlash modelini isloh qilishni faol targ‘ib qilmoqda, Xitoydagi universitetlarning birinchi o‘quv-uslubiy materiallar bo‘limini yaratdi, Xalqaro tashkilotlar instituti va Xalqaro ta’lim institutini qurgan. Sobiq Osiyo va Afrika instituti negizida ikkita alohida institutga–Osiyo instituti va Afrika institutiga o‘zgartirdi. Universitet sun’iy intellekt va tabiiy tillar bo‘yicha yetakchi laboratoriya tashkil etdi, xalqaro aloqa salohiyatini shakllantirishni kuchaytirdi, tarjima kompetensiyasi milliy tadqiqot markazi va boshqa ixtisoslashtirilgan ilmiy-tadqiqot muassasalarini tashkil etdi. Jahon tillari, jahon madaniyati va jahon boshqaruvini strategik yo‘nalish sifatida qabul qilib, universitetimiz Jahon chet tillari universitetlari alyansini, mintaqaviy mamlakatshunoslik tadqiqotlari bo‘yicha Jahon ilmiy hamjamiyatini va mintaqaviy mamlakatshunoslik tadqiqotlari bo‘yicha Xitoy ilmiy hamjamiyatini yaratishni boshlagan.

Universitet 54 ta davlat, viloyat va vazirlik darajasidagi tadqiqot bazalariga ega, shu jumladan Ta’lim vazirligining gumanitar va ijtimoiy fanlar bo‘yicha asosiy tadqiqot bazasi: Xitoy chet tillari va ta’lim tadqiqot markazi, Ta’lim vazirligining falsafa va ijtimoiy fanlar bo‘yicha ilmiy laboratoriyasi (tajriba loyihasi) / Ta’lim vazirligining muhandislik tadqiqot markazini ishlab chiqish va qurish loyihasi: Sun’iy intellekt va tabiiy tillar bo‘yicha yetakchi laboratoriya; Til siyosati va islohoti davlat qo‘mitasining tadqiqot bazasi: Til kompetentsiyasini rivojlantirish Milliy tadqiqot markazi; O‘quv materiallarini tayyorlash bo‘yicha asosiy davlat tadqiqot bazasi: Oliy, o‘rta va boshlang‘ich ta’lim muassasalari uchun chet tillarini o‘rganish materiallari bo‘yicha tadqiqot bazasi; Ta’lim vazirligining xalqaro tashkilotlar, mintaqaviy va mamlakatshunoslik tadqiqotlari Qo‘shma ilmiy-tadqiqot instituti qoshidagi o‘zaro innovatsion platforma / Millatlar ishlari bo‘yicha davlat qo‘mitasining Xitoy etnik jamoalari tadqiqot bazasi: Mintaqaviy va global boshqaruv bo‘yicha ilg‘or tadqiqotlar instituti; Ta’lim vazirligi huzuridagi mintaqaviy va mamlakatshunoslik tadqiqotlari uchun 4 ta baza: Markaziy va Sharqiy Evropa tadqiqotlari markazi, Yaponiya tadqiqotlari markazi, Britaniya tadqiqotlari markazi va Kanada tadqiqotlari markazi va 37 ta mintaqaviy va mamlakatshunoslik tadqiqotlari markazi, 3 ta Xitoy va xorijiy davlatlar o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazlari: Xitoy va Indoneziya o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi; Xitoy va Frantsiya o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi; Xitoy va Germaniya o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi. Bundan tashqari, universitetda Pekin shahri falsafasi va ijtimoiy fanlari bo‘yicha asosiy tadqiqot bazasi, Til va yozishni targ‘ib qilishning birinchi milliy bazalaridan biri sifatida tanlangan ta’limdagi huquqiy normalar bo‘yicha Pekin tadqiqot bazasi, Pekin tadqiqot markazining birinchi tadqiqot bazalaridan biri "Si Szinpingning yangi davrda xitoycha xususiyatlarga ega sotsializm haqidagi g‘oyalari".

Universitetda beshta CSSCI jurnali (Chinese Social Sciences Citation Index) nashr etiladi: "Chet tillarni o‘qitish va tadqiq qilish", "Chet el adabiyoti", "Xalqaro forum", "Chet tillarni o‘qitish bo‘yicha ilg‘or tadqiqotlar" va "Xalqaro sinologiya", CSSCI jurnalining kengaytirilgan versiyasi "Xitoyda rus tilini chet tili sifatida o‘qitish"," Yaponistikani tadqiq qilish "va "Til siyosati va rejalashtirish tadqiqotlari" kabi CSSCI maqolalari to‘plamlari. Bundan tashqari, Xitoy tilida yana yetti jurnal nashr etiladi, ESCI jurnali (Emerging Sources Citation Index - ESCI) ingliz tilida "Chinese Journal of Applied Linguistics" / "Xitoy amaliy tilshunoslik jurnali", Scopus ma’lumotlar bazasiga kiritilgan ikkita jurnal "Journal of World Languages", "Interpreting and Society: An Interdisciplinary Journal" va boshqa tillardagi 13 ta jurnal. Universitetda Xitoyda xorijiy tillardagi kitoblar, audiovizual va elektron mahsulotlarning eng yirik nashriyot bazasi mavjud: Chet tillarni o‘qitish va tadqiq etish nashriyoti.

Universitetda 122 ta bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari mavjud, ulardan 46 tasi Xitoyda yagona, 54 tasi davlat darajasidagi birinchi darajali fanlar, 18 tasi viloyat darajasidagi birinchi darajali fanlar. "Ko‘p tilli global kompetentsiyalarni rivojlantirish modeli" PChTU 2022-yilda milliy o‘qituvchilik yutuqlari mukofotining birinchi sovrinini qo‘lga kiritdi.

Universitetda 4 ta milliy asosiy fan (shu jumladan madaniy fanlar) va 7 ta Pekin asosiy fanlari mavjud. PChTU 6 ta birinchi darajali doktorlik dasturlariga ega (Chet tili va adabiyoti, Menejment nazariyasi va muhandisligi, Mintaqaviy va mamlakatshunoslik tadqiqotlari, Xitoy tili va adabiyoti, Pedagogika, Tarjima), 12 ta magistrlik dasturlari (Chet tili va adabiyoti, Menejment nazariyasi va muhandisligi, Xitoy tili va adabiyoti, Mintaqaviy va mamlakatshunoslik tadqiqotlari, Pedagogika, Siyosatshunoslik, Jurnalistika va aloqa, Qonunshunoslik, Amaliy iqtisodiyot, Biznes boshqaruvi, Marksizm nazariyasi, Jahon tarixi) va 9 ta professional magistrlik dasturlari (Tarjima, Xalqaro Xitoy tili ta'limi, Xalqaro biznes, Moliya, Jurnalistika va aloqa, Qonunshunoslik, Buxgalteriya hisobi, Biznes boshqaruvi, Xalqaro munosabatlar). "Chet tillari va adabiyoti" fani "ikki darajali birinchi darajali loyihasi"ning milliy ta’lim fanlaridan biri sifatida tanlangan. "Chet tillar pedagogikasi" Pekin universitetlari orasida ilg‘or fan sifatida tasdiqlandi. Ta’lim vazirligining avvalgi barcha intizomiy baholari natijalariga ko‘ra, universitetning birinchi darajali "Chet tillari va adabiyoti" intizomi A+ bahosini olib mamlakatda birinchi o‘rinni egalladi. QS World University Rankings 2025 reytingida Universitet Tilshunoslik bo‘yicha 18-o‘rinni egallaydi, Ingliz tili va adabiyoti bo‘yicha 98, shuningdek, Zamonaviy tillar bo‘yicha 151-200 darajasiga kiradi, shu kabi fanlar bo‘yicha Xitoyda o‘quv yurtlari orasida birinchi o‘rinni egallaydi.

Xitoyning strategik rivojlanish ehtiyojlari bilan hamnafas bo‘lib, "Ochiq tafakkur bilan o‘rganing; Buyuk ishga xizmat qiling" shiori bilan PChTU yillar davomida diplomatiya, tarjima, pedagogika, savdo, ommaviy axborot vositalari, qonunshunoslik, moliya sohalarida ko‘plab yuqori malakali mutaxassislarni tayyorladi. PChTU bitiruvchilari Xitoyda ham, undan tashqarida ham ishlaydi. To‘liq bo‘lmagan statistik ma’lumotlarga ko‘ra, PChTU bitiruvchilari orasida 500 dan ortiq kishi Xitoyning xorijdagi elchixonalarida elchi, 3000 dan ortiq maslahatchi bo‘lib ishlagan. Universitet bejiz "XXR diplomatiyasining beshigi" degan obro‘ga ega bo‘lmagan. Universitetda bakalavriat dasturlari bo‘yicha 5700 dan ortiq talabalar, 4300 dan ortiq magistrantlar va doktorantlar tahsil oladi, ulardan tashqari 1200 dan ortiq chet ellik talabalar mavjud. 2024 yilda Universitet xalqaro talabalar uchun oliy ta’lim sifatini qayta akkreditatsiya qilish jarayonida "A" bahosini oldi.

PChTU o‘qituvchilar darajasini oshirish uchun xodimlarni boshqarishning innovatsion mexanizmiga alohida e’tibor beradi. Universitetda 1200 dan ortiq xodimlar, qisqa va uzoq muddatli shartnomalar bo‘yicha 65 mamlakat va mintaqadan 200 ga yaqin xorijiy o‘qituvchilar ishlaydi. Biz yuqori darajadagi o‘qituvchilar bilan mashhurmiz, ular orasida Xitoy Xalq Respublikasi Do‘stlik ordeni sovrindorlari, shuningdek, muvaffaqiyat va iste’dod uchun davlat mukofotlari bilan taqdirlangan o‘qituvchilar bor. O‘qituvchilarning 90% dan ortig‘i chet elda o‘qish tajribasiga ega. Chet tillarni o‘qitish Milliy tadqiqot markazi jamoasi va global boshqaruv va xalqaro tashkilotlar uchun kadrlar tayyorlash jamoasi "Xuang Danyan nomidagi namunali universitet o‘qituvchilar guruhi" sifatida tanlandi.

PChTU dunyoning 80 dan ortiq mamlakatlari va mintaqalaridagi 300 dan ortiq universitetlar va akademik institutlar bilan almashinuv va hamkorlik shartnomalarini imzolab, Kembrij universiteti (Buyuk Britaniya), Chikago universiteti (AQSh), Nanyang texnologiya universiteti (Singapur), Tokio universiteti (Yaponiya), Avstraliya milliy universiteti (Avstraliya), Sorbonna universiteti (Parij), Gonkong Xitoy tili universiteti (Gonkong), Malayziya universiteti(Malayziya), Moskva davlat universiteti (Rossiya), San-Paulu universiteti (Braziliya), Heidelberg universiteti (Germaniya), Meksika milliy avtonom universiteti (Meksika), Barselona avtonom universiteti (Ispaniya) va mamlakat tashqarisidagi boshqa taniqli universitetlar bilan yaqin hamkorlik o‘rnatdi. Universitet Osiyo, Evropa va AQShning 18 mamlakatida 23 ta Konfutsiy institutini qurdi, ularning soni Xitoyning barcha universitetlari orasida eng yuqori va ulardan 7 tasi dunyodagi namunali Konfutsiy institutlaridir.

Universitet butun dunyo bo‘ylab bibliografik manbalar bo‘yicha ko‘p tilli markazni yaratdi, kutubxona qog‘oz adabiyoti fondi 107 tilda deyarli 1,6 million jildni, 1,41 millionga yaqin elektron kitoblarni, 873 turdagi qog‘oz gazetalar va davriy nashrlarni va 103 ma’lumotlar bazasini, asosan tillar, adabiyot va madaniyatlar bo‘yicha ulkan materiallar fondini o‘z ichiga oldi. So‘nggi yillarda Universitetning ta’lim dasturida yangi yo‘nalishlar rivojlanib borishi bilan fondning siyosat, iqtisodiyot, diplomatiya, qonunshunoslik, jurnalistika, menejment, mamlakatshunoslik va mintaqaviy tadqiqotlar mavzularidagi bibliografik tizimi kengayishni boshladi. Universitet "ochiqlik, o‘zaro bog‘liqlik, aql-idrok, innovatsiya va integratsiya" rivojlanish kontseptsiyasiga rioya qilgan holda ta’limni axborotlashtirishni doimiy ravishda kuchaytiradi, ko‘p tilli veb-sayt, raqamli PChTU, ma’lumotlar markazi, tarmoq o‘quv va uslubiy manbalar kabi dasturiy platformalarni ishlab chiqib, o‘qituvchilarni rivojlantirish uchun aqlli o‘quv muhitini, aqlli platformani va laboratoriyani yaratib, innovatsiya va o‘qitishni rivojlantirish va bir qator muhim yutuqlarga olib kemoqda. PChTU Ta’lim vazirligining sun’iy intellekt yordamida o‘qituvchilar jamoalarini yaratish bo‘yicha pilot loyihalarning birinchi partiyasini tanladi. Jahon tillari muzeyi bilan yangi madaniy va lingvistik diqqatga sazovor joy yaratilib, PChTUning rivojlanish tarixini har tomonlama aks ettiruvchi universitetning yangi tarix zali qurib bitkazilgan.

Yangi davrda xitoycha xususiyatlarga ega sotsializmga asoslanib, PChTU iste’dodlarni tarbiyalash, akademik tadqiqotlarni chuqurlashtirish va global almashinuvni kengaytirish orqali xalqaro, o‘ziga xos jahon darajasidagi chet tillari universitetini qurish va chuqur vatanparvarlik, global qarash va yuqori malakaga ega bo‘lgan fanlararo mutaxassislarni tayyorlash orqali yanada rivojlanishga intiladi. PChTU, shuningdek, dunyo Xitoyni yaxshiroq tushunishi uchun Xitoyning rivojlanishiga yangi hissa qo‘shish uchun faol harakat qilmoqda.