Pekin chet tillari universiteti (PChTU) Xitoy Xalq Respublikasi Ta’lim vazirligi tasarrufidagi yetakchi oliy ta’lim muassasalaridan biri bo‘lib, mazkur universitet Xitoyda oliy ta’lim tizimini rivojlantirish bo‘yicha “985”, “211” va “Ikki ustuvor birinchi darajali” loyihalarida ro‘yxatga olingan. Universitet Pekin shahrining Xaydyan tumanidagi Sisanxuan beylu ko‘chasida joylashgan.

PChTU – Xitoy Kommunistik partiyasi tomonidan tashkil etilgan chet tillari bo‘yicha birinchi oliy ta’lim muassasasi. Dastlab u 1941-yilda Yan’an anti-Yaponiya harbiy-siyosiy universitetining rus tili bo‘limi sifatida tashkil etilgan. Keyinchalik Xitoy Kommunistik partiyasi Markaziy qo‘mitasining bevosita rahbarligida Markaziy harbiy kengash qoshidagi Xorijiy tillar maktabi deb qayta nomlangan. Xitoy Xalq Respublikasi tashkil etilgandan so‘ng, o‘quv yurti Tashqi ishlar vazirligi tasarrufiga o‘tdi va 1954-yilda “Pekin chet tillari instituti” nomini oldi. 1959-yilda esa Pekin Rus tili instituti bilan birlashib, yangidan tashkil etilgan Pekin Chet tillari institutiga aylandi. 1980-yildan boshlab institut Xitoy Xalq Respublikasi Ta’lim vazirligi tasarrufiga o‘tdi. 1994-yilda Pekin chet tillari instituti rasman “Pekin chet tillari universiteti” deb qayta nomlandi.

Shu kunga qadar universitetda 101 ta chet tili ta’limi dasturlarini ochishga ruxsat berilgan bo‘lib, ulardan Yevropa tillari guruhi hamda Osiyo va Afrika tillari guruhi hozirgi kunda mamlakatimizdagi eng keng qamrovli nodominant tillar tayanch bazasi hisoblanadi. Bu Ta’lim vazirligi tomonidan birinchi navbatda tasdiqlangan ixtisosliklarni qurish nuqtalaridan biridir. Universitet o‘z faoliyatida xorijiy til va adabiyot yo‘nalishini asosiy poydevor qilib olgan holda, adabiyot, huquq, iqtisod, boshqaruv, ta’lim kabi turli sohalarni hamohang rivojlantirish tizimini shakllantirgan. PChTUda xronologik ketma-ketlikda quyidagi tillar bo‘yicha kurslar tashkil etilgan: rus, ingliz, fransuz, nemis, ispan, polyak, chex, rumin, yapon, arab, kxmer, laos, singal, malay, shved, portugal, venger, alban, bolgar, suaxili, birma, indonez, italyan, xorvat, serb, xausa, vyetnam, tay, turk, koreys, slovak, fin, ukrain, niderland, norveg, island, daniya, yunon, filippin, hind, urdu, ibroniy, fors, sloven, eston, latish, litva, irland, malta, bengal, qozoq, o‘zbek, lotin, zulu, qirg‘iz, pashtu, sanskrit, pali, amxar, nepal, somali, tamil, turkman, katalan, yoruba, mo‘g‘ul, arman, malagasi, gruzin, ozarbayjon, afrikaans, makedon, tojik, tsvana, ndebele, qamar, kreol, shona, tigrinya, belarus, maori, tongan, samoa, kurd, bislama, dariy, tetum, divexi, fiji, Kuk orollari maori, rundi, lyuksemburg, ruanda, niue, pijin, cheva, sesuto, sango, tamazigt, yava va panjob tillari. PChTU Yan’an ruhiga sodiq qolgan holda, davlat strategiyasiga xizmat qilish tamoyilini qat’iy davom ettirmoqda. Unda o‘qitiladigan tillar Xitoy bilan diplomatik aloqalar o‘rnatgan 183 davlatning rasmiy tillarini qamrab oladi.

So‘nggi yillarda PChTU mutaxassislarni tayyorlash modelini isloh qilishni jadallik bilan amalga oshirmoqda. Xitoydagi universitetlarning birinchi O‘quv-uslubiy materiallar bo‘limini yaratdi, Xalqaro tashkilotlar instituti va Xalqaro ta’lim institutini barpo etdi. Sobiq Osiyo va Afrika instituti negizida ikkita alohida institutga – Osiyo instituti va Afrika institutiga o‘zgartirdi. Universitet sun’iy intellekt va tabiiy tillar bo‘yicha yetakchi laboratoriya tashkil etib, xalqaro aloqalar salohiyatini mustahkamladi. Tarjima kompetensiyasi milliy tadqiqot markazi va boshqa ixtisoslashtirilgan ilmiy-tadqiqot muassasalarini tashkil etdi. Jahon tillari, jahon madaniyati va jahon boshqaruvini strategik yo‘nalish sifatida belgilab, universitetimiz Jahon chet tillari universitetlari ittifoqi, Jahon mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik tadqiqotlari hamjamiyati hamda Xitoy mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik tadqiqotlari hamjamiyatini tuzishda tashabbuskorlik ko‘rsatdi.

Universitet 54 ta davlat, provinsiya va vazirlik darajasidagi tadqiqot bazalariga ega, shu jumladan Ta’lim vazirligining gumanitar va ijtimoiy fanlar bo‘yicha asosiy tadqiqot bazasi: Xitoy chet tillari va ta’lim tadqiqot markazi, Ta’lim vazirligining falsafa va ijtimoiy fanlar bo‘yicha ilmiy laboratoriyasi (tajriba loyihasi) / Ta’lim vazirligining muhandislik tadqiqot markazini ishlab chiqish va qurish loyihasi: Sun’iy intellekt va tabiiy tillar bo‘yicha yetakchi laboratoriya; Til siyosati va islohoti davlat qo‘mitasining tadqiqot bazasi: Til kompetentsiyasini rivojlantirish Milliy tadqiqot markazi; O‘quv materiallarini tayyorlash bo‘yicha asosiy davlat tadqiqot bazasi: Oliy, o‘rta va boshlang‘ich ta’lim muassasalari uchun chet tillarini o‘rganish materiallari bo‘yicha tadqiqot bazasi; Ta’lim vazirligining xalqaro tashkilotlar, mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik tadqiqotlari Qo‘shma ilmiy-tadqiqot instituti qoshidagi o‘zaro innovatsion platforma / Millatlar ishlari bo‘yicha davlat qo‘mitasining Xitoy etnik jamoalari tadqiqot bazasi: Mintaqaviy va global boshqaruv bo‘yicha ilg‘or tadqiqotlar instituti; Ta’lim vazirligi huzuridagi mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik tadqiqotlari uchun 4 ta baza: Markaziy va Sharqiy Yevropa tadqiqot markazi, Yaponiya tadqiqot markazi, Buyuk Britaniya tadqiqot markazi va Kanada tadqiqot markazi hamda Ta’lim vazirligi ro‘yxatidan o‘tgan 37 ta mamlakatshunoslik va mintaqashunoslik tadqiqotlari markazi, 3 ta Xitoy va xorijiy davlatlar o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi: Xitoy va Indoneziya o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi; Xitoy va Fransiya o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi; Xitoy va Germaniya o‘rtasidagi gumanitar almashinuv tadqiqot markazi. Bundan tashqari, universitetda Pekin shahri falsafasi va ijtimoiy fanlari bo‘yicha asosiy tadqiqot bazasi, Til va yozishni targ‘ib qilishning birinchi milliy bazalaridan biri sifatida tanlangan ta’limdagi huquqiy normalar bo‘yicha Pekin tadqiqot bazasi, Pekin tadqiqot markazining birinchi tadqiqot bazalaridan biri "Si Szinpingning yangi davrda xitoycha xususiyatlarga ega sotsializm haqidagi g‘oyalari".

Universitetda beshta CSSCI jurnali (Chinese Social Sciences Citation Index) nashr etiladi: “Xorijiy tillar ta’limi va tadqiqoti”, “Chet el adabiyoti”, “Xalqaro forum”, “Xorijiy tillar ta’limi bo‘yicha ilg‘or tadqiqotlar” va “Xalqaro sinologiya”, CSSCI jurnalining kengaytirilgan versiyasi “Xitoyda rus tili ta’limi”, “Yaponshunoslik tadqiqotlari” va “Til siyosati va rejalashtirish tadqiqotlari” kabi CSSCI maqolalari to‘plamlari. Bundan tashqari, Xitoy tilida yana 7 ta jurnal nashr etiladi, ESCI jurnali (Emerging Sources Citation Index - ESCI) ingliz tilida “Chinese Journal of Applied Linguistics” / “Xitoy amaliy tilshunosligi” jurnali, Scopus ma’lumotlar bazasiga kiritilgan ikkita jurnal “Journal of World Languages”, “Interpreting and Society: An Interdisciplinary Journal” va boshqa tillardagi 13 ta jurnal. Universitetda Xitoyda xorijiy tillardagi kitoblar, audiovizual va elektron mahsulotlarning eng yirik nashriyot bazasi mavjud: Xorijiy tillar ta’limi va tadqiqoti nashriyoti.

Universitetda 122 ta bakalavriatura ta’lim yo‘nalishlari mavjud bo‘lib, ulardan 46 tasi Xitoyda yagona, 54 tasi davlat darajasidagi birinchi darajali yo‘nalishlar, 18 tasi provinsiya darajasidagi birinchi darajali yo‘nalishlar hisoblanadi. “Ko‘p tilli global kompetentsiyalarni rivojlantirishning PChTU modeli” 2022-yilda Davlat miqyosidagi ta’lim yutuqlari uchun birinchi darajali mukofotga sazovor bo‘ldi.

Universitetda hozirda 4 ta milliy darajadagi asosiy fan yo‘nalishi (jumladan, rivojlantirilayotgan yo‘nalishlar bilan) va 7 ta Pekin shahri darajasidagi asosiy fan yo‘nalishi mavjud. PChTU, shuningdek, 6 ta birinchi darajali doktorlik dasturlariga ega (Chet tili va adabiyoti, Menejment nazariyasi va muhandisligi, Mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik tadqiqotlari, Xitoy tili va adabiyoti, Pedagogika, Tarjima), 12 ta magistrlik dasturlari (Chet tili va adabiyoti, Menejment nazariyasi va muhandisligi, Xitoy tili va adabiyoti, Mintaqashunoslik va mamlakatshunoslik tadqiqotlari, Pedagogika, Siyosatshunoslik, Jurnalistika va kommunikatsiya, Huquqshunoslik, Amaliy iqtisodiyot, Biznes boshqaruvi, Marksizm nazariyasi, Jahon tarixi) va 9 ta professional magistrlik dasturlari (Tarjima, Xalqaro Xitoy tili ta’limi, Xalqaro biznes, Moliya, Jurnalistika va kommunikatsiya, Huquqshunoslik, Buxgalteriya hisobi, Biznes boshqaruvi, Xalqaro munosabatlar). “Chet tili va adabiyoti” fani “ikki ustuvor birinchi darajali loyiha”ning milliy ta’lim fanlaridan biri sifatida tanlangan. “Xorijiy til ta’limi” esa Pekin oliy ta’lim muassasalari uchun “yuqori aniqlik va ilg‘orlik” fanlari sifatida tasdiqlangan. Ta’lim vazirligi tomonidan o‘tkazilgan barcha fanlar baholashida universitetning “Xorijiy til va adabiyot” yo‘nalishi doimiy ravishda A+ reytingini qo‘lga kiritib, mamlakat bo‘yicha birinchi o‘rinni egallab kelmoqda. QS World University Rankings 2025-yilgi reytingida PChTU tilshunoslik bo‘yicha 18-o‘rin, ingliz tili va adabiyoti bo‘yicha 98-o‘rin, zamonaviy tillar bo‘yicha 151-200-o‘rinlar oralig‘i, pedagogika bo‘yicha 251-300-o‘rinlar oralig‘ini egalladi. Natijada, universitet mamlakatimizdagi o‘z sohasi bo‘yicha barcha oliy ta’lim muassasalari orasida yetakchi o‘rinni egallab kelmoqda.

PChTU Xitoyning strategik rivojlanish ehtiyojlari bilan hamnafas holda, “xorijiy tillarni chuqur o‘zlashtirish” ta’lim konsepsiyasi hamda “Ochiq tafakkur bilan o‘rganing; Buyuk ishga xizmat qiling” shiori bilan yillar davomida diplomatiya, tarjima, pedagogika, savdo, jurnalistika, huquqshunoslik, moliya sohalarida ko‘plab yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlaydigan muhim baza bo‘lib kelmoqda. Universitet bitiruvchilari dunyoning turli mamlakatlari va Xitoyning barcha hududlarida mehnat faoliyatini olib borib, turli sohalarda yutuqlarga erishmoqdalar va natijada, jamiyatdagi yetakchi va tayanch kuchlarga aylandilar. To‘liq bo‘lmagan statistik ma’lumotlarga ko‘ra, PChTU bitiruvchilari orasida 500 dan ortiq elchilar va 3000 dan ziyod maslahatchilar faoliyat yuritgan. Shu bois universitet “Respublikaning diplomatlar beshigi” faxriy nomi bilan e’tirof etilgan. Hozirgi paytda universitetda bakalavriat dasturlari bo‘yicha 5700 dan ortiq talaba, 4300 dan ortiq magistrant va doktorantlar, shuningdek, 1200 dan ortiq chet ellik talabalar tahsil olmoqda. 2024-yilda universitet xalqaro talabalar uchun oliy ta’lim sifatini qayta akkreditatsiyasida A darajasini qo‘lga kiritdi.

PChTU innovatsion kadrlar boshqaruvi mexanizmini rivojlantirishga alohida e’tibor qaratib, professor-o‘qituvchilar salohiyatini har tomonlama yuksaltirmoqda. Hozirda universitetda 1200 dan ortiq shtatdagi faol pedagogik xodimlar, qisqa va uzoq muddatli shartnomalar bo‘yicha 65 ta mamlakat va mintaqadan kelgan 200 ga yaqin xorijiy o‘qituvchilar faoliyat yuritadi. Universitet professor-o‘qituvchilari orasida Xitoy Xalq Respublikasining “Do‘stlik ordeni” sovrindori, mamlakat miqyosidagi “Eng yaxshi o‘qituvchi” unvoni sohiblari va davlat darajasidagi yetakchi ilmiy kadrlarga ega yuqori malakali mutaxassislar bor. Professor-o‘qituvchilarning 90 foizidan ortig‘i xorijda tahsil olgan. Xitoy xorijiy tillar va ta’lim tadqiqot markazi jamoasi va global boshqaruv va xalqaro tashkilotlar uchun kadrlar tayyorlash guruhi “Xuang Danyan nomidagi namunali universitet o‘qituvchilari jamoasi” sifatida tanlangan.

PChTU dunyoning 80 dan ortiq mamlakat va mintaqalaridagi 300 dan ziyod universitetlar va ilmiy-tadqiqot institutlari bilan almashinuv va hamkorlik shartnomalarini imzolab, Kembrij universiteti (Buyuk Britaniya), Chikago universiteti (AQSh), Nanyang texnologiya universiteti (Singapur), Tokio universiteti (Yaponiya), Avstraliya milliy universiteti (Avstraliya), Parij Sorbonna universiteti (Fransiya), Gonkong Xitoy tili universiteti (Gonkong), Malayziya universiteti (Malayziya), Moskva davlat universiteti (Rossiya), San-Paulu universiteti (Braziliya), Heidelberg universiteti (Germaniya), Meksika Milliy avtonom universiteti (Meksika), Barselona avtonom universiteti (Ispaniya) kabu nufuzli xorijiy universitetlar bilan yaqin hamkorlik aloqalarini yo‘lga qo‘ygan. Universitet Osiyo, Yevropa va AQShning 18 ta mamlakatida 23 ta Konfutsiy institutini tashkil etgan bo‘lib, bu ko‘rsatkich bo‘yicha mamlakatdagi barcha oliy ta’lim muassasalari orasida birinchi o‘rinda turadi. Ulardan 7 tasi jahon miqyosida namoyish etuvchi Konfutsiy institutlari sifatida tan olingan.

Universitetda butun dunyo bo‘ylab ko‘p tilli adabiy manbalar resurs markazi tashkil etilgan. Kutubxona bosma adabiyoti fondi 107 tilda deyarli 1,6 million jildni, 1,41 milliondan ortiq elektron kitoblarni, 873 turdagi bosma gazeta va davriy nashrlarni hamda 103 ta ma’lumotlar bazasini, asosan tillar, adabiyot va madaniyatlar bo‘yicha ulkan materiallar fondini o‘z ichiga oldi. So‘nggi yillarda universitetning ta’lim dasturida yangi yo‘nalishlar rivojlanib borishi bilan fondning siyosat, iqtisodiyot, diplomatiya, huquqshunoslik, jurnalistika, menejment, mamlakatshunoslik va mintaqashunoslik mavzularidagi bibliografik tizimi ancha kengaydi. Universitet “ochiqlik, o‘zaro bog‘liqlik, aql-idrok, innovatsiya va integratsiya” rivojlanish konsepsiyasiga rioya qilgan holda ta’limni axborotlashtirishni doimiy ravishda kuchaytirib bormoqda. Ko‘p tilli veb-sayt, “raqamli PChTU” platformasi, ma’lumotlar markazi, onlayn ta’lim va ta’lim resurslari kabi dasturiy tizimlar ishlab chiqilgan. Aqlli ta’lim muhiti, o‘qituvchilar uchun intellektual rivojlanish platformalari va laboratoriyalar barpo etilib, pedagoglarning ta’lim innovatsiyalari va kasbiy rivojiga sharoit yaratilgan. Natijada qator muhim yutuqlar qo‘lga kiritilib, universitet Ta’lim vazirligi tomonidan birinchi bosqich “sun’iy intellekt yordamida pedagoglar salohiyatini oshirish tashabbusi”ning PChTUdagi sinov loyihasiga kiritildi. Bundan tashqari, dunyo tillari muzeyi tashkil etilib, u yangi til va madaniyat markaziy obyekti sifatida shakllantirilmoqda. Shuningdek, yangi universitet tarixi muzeyi barpo qilinib, PChTUning ta’lim va ilmiy faoliyat yo‘li har tomonlama namoyish etildi.

Yangi davrda xitoycha xususiyatlarga ega sotsializmga asoslanib, PChTU iste’dodlarni tarbiyalash, akademik tadqiqotlarni chuqurlashtirish va global almashinuvni kengaytirish orqali xalqaro, o‘ziga xos jahon darajasidagi chet tillari universitetini barpo etish va chuqur vatanparvarlik, global qarash va yuqori malakaga ega bo‘lgan fanlararo mutaxassislarni tayyorlash orqali yanada taraqqiyotga intilmoqda. PChTU, shuningdek, dunyo Xitoyni yaxshiroq tushunishi uchun Xitoyning rivojlanishiga yangi hissa qo‘shish uchun faol harakat qilmoqda.